O projekcie

Bieżąca polityka energetyczna Polski akcentuje pogląd, że ważna dla bezpieczeństwa energetycznego jest „wielka energetyka” korporacyjna oraz działania ukierunkowane na rozwój energetyki odnawialnej i źródeł rozproszonych. Dodatkowo niezwykle istotna jest poprawa jakości powietrza w Polsce, która od lat ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w Unii Europejskiej. Głównym źródłem zanieczyszczeń jest tzw. niska emisja oraz emisje związane z transportem.

W wielu miastach stężenie toksycznych i rakotwórczych substancji: pyłu PM10 i benzo (a) pirenu wielokrotnie przekracza dopuszczalne normy. Ośrodki miejskie podejmują działania w celu zmniejszenia emisji np. poprzez dofinansowywanie przyłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej ewentualnie wymiany pieców na bardziej efektywne. Miasto stołeczne Warszawa także wdraża szereg programów zmierzających do poprawy jakości powietrza w stolicy, a w tym są realizowane założenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej poprzez m.in. likwidację indywidualnych źródeł ciepła (tzw. kopciuchów) przez podłączanie obiektów do miejskiej sieci ciepłowniczej albo wymianę pieca.

Część budynków, które wymagają modernizacji źródła ciepła, znajduje się w takiej lokalizacji, że podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej jest obecnie niemożliwe. Tutaj dobrym rozwiązaniem może być przyłączenie takiego obiektu lub wielu obiektów do tzw. małej kogeneracji. Kogeneracja jest to proces, w którym jednocześnie wytwarza się energię elektryczną oraz ciepło. Jest to rozwiązanie efektywne energetycznie które jednocześnie zapewnia niezależność energetyczną np. w przypadku awarii i braku zasilania z sieci lokalnego zakładu energetycznego.

Należy zaznaczyć, że energetyka ściśle powiązana z ochroną środowiska wymaga nowego spojrzenia na efektywność w gospodarce i tworzenia silnej pozycji energetyki społecznej, która będzie realizować cele społeczeństwa poprzez tworzenie i aktywację ruchu prosumenckiego, a „duża energetyka” powinna te inicjatywy wspierać i umacniać ich kierunek. Zatem budowa małych źródeł kogeneracyjnych wpisuje się w aktualnie obowiązujące programy rozwoju energetyki i poprawy powietrza w Polsce i w Warszawie.

W dniu 26 stycznia 2021 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz przedsiębiorstwo Veolia Energia Warszawa SA podpisały umowę dotyczącą dofinansowania Projektu „Optymalizacja pracy warszawskiej sieci ciepłowniczej na terenie Miasta Stołecznego Warszawy w celu ograniczenia emisji dwutlenku węgla i poprawy efektywności energetycznej poprzez włączenie do systemu układów mikrokogeneracji” realizowanego ze środków pomocowych UE w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIŚ) 2014 – 2020.

Projekt pt. „Optymalizacja pracy warszawskiej sieci ciepłowniczej na terenie Miasta Stołecznego Warszawy w celu ograniczenia emisji dwutlenku węgla i poprawy efektywności energetycznej poprzez włączenie do systemu układów mikrokogeneracji” zakłada budowę dwóch zespołów kogeneracyjnych w różnych lokalizacjach na terenie Warszawy, o łącznej mocy po ok. 2 MW, każdy zużywający nominalnie do 252 m3/h gazu i o rzeczywistym czasie pracy generatora 7 752 h/rok, spodziewanej rocznej produkcji ciepła i energii elektrycznej na każdy układ wynoszącej odpowiednio 7,7 tys. MWh (27,6 tys. GJ) ciepła i 7,7 tys. MWh energii elektrycznej oraz wybudowanie ok. 0,25 km przyłączy wykonanych w technologii preizolowanej. Projekt będzie realizowany w latach 2019-2021.

Planowane w niniejszym Projekcie dwie instalacje będą wytwarzać energię elektryczną i ciepło w oparciu o skojarzoną wysokosprawną kogenerację. W rezultacie osiągnie się wysoką sprawność wykorzystania paliwa. Agregaty kogeneracyjne zostały zaprojektowane w oparciu o gazowy silnik spalinowy. Silnik napędzany jest przez generator. Ciepło pochodzące z chłodzenia silnika oraz z gazów spalinowych będzie użyte do podgrzewania wody w celu wprowadzenia jej do miejskiej sieci ciepłowniczej. Energia elektryczna wyprodukowana przez agregaty kogeneracyjne będzie w niewielkiej części użyta na własne potrzeby, a reszta dostarczona do sieci elektroenergetycznej.

Budowane jednostki kogeneracyjne są wysoce efektywne. Wykorzystują gaz ziemny, którego spalanie charakteryzuje się relatywnie niską emisją CO₂, a jednocześnie osiągają wysoką sprawność dzięki skojarzonemu procesowi produkcji energii w porównaniu do produkcji rozdzielnej. Jest to więc źródło energii przyjazne dla środowiska.

Celem Projektu jest pilotażowe wdrożenie dwóch jednostek kogeneracyjnych (CHP 1< MWe) zorientowanych na zdobycie nowych kompetencji w zakresie małej kogeneracji w zakresie budowy, eksploatacji i wykorzystywania jednostek małej kogeneracji w zarządzaniu systemem ciepłowniczym oraz sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji. 

Budowa układów mikrokogeneracji gazowej i włączenie ich do warszawskiego systemu ciepłowniczego spowoduje zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz ograniczenie emisji CO₂. Realizacja Projektu pozwoli na wejście w nowy, perspektywiczny obszar biznesowy dający możliwość sprzedaży energii elektrycznej, ciepła i chłodu oraz zwiększenia stopnia wykorzystania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na terenie jego realizacji.

Niniejszy Projekt wpisuje się w katalog działań opisanych w Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko i jest z nią w pełni spójny.

Cele Projektu polegającego na budowie źródeł kogeneracyjnych są zgodne z celem zawartym w Strategii rozwoju miasta stołecznego Warszawy do roku 2020 prowadzącym do rozwoju miasta stołecznego Warszawy, jakim jest: „Poprawa jakości życia i bezpieczeństwa mieszkańców Warszawy”. Ww. cel strategiczny rozwoju miasta został doprecyzowany poprzez ustanowienie celów operacyjnych. Cele te znajdują swoje odzwierciedlenie w celach przedmiotowego Projektu, w tym:

I. Cel operacyjny 1.4. „Wykorzystanie walorów i zapewnienie stałej poprawy stanu środowiska przyrodniczego”, realizowany m.in. poprzez programy:

1.4.2. „Poprawa jakości powietrza” – program nastawiony na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery tak, aby nie były przekraczane obowiązujące normy dopuszczalnego stężenia szkodliwych substancji w powietrzu. Ze względu na fakt, iż jednym z głównych źródeł emisji zanieczyszczeń atmosferycznych w aglomeracji jest ciepłownictwo w ramach tego programu przewidziano zadanie polegające na modernizacji infrastruktury ciepłowniczej.

Program 1.4.5. „Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych” program nastawiony m.in. na zmniejszenie zużycia energii, m.in. poprzez ograniczenie strat energii, zwłaszcza cieplnej.

II. Cel operacyjny 1.5. „Zapewnienie wysokiej jakości usług infrastrukturalnych” realizowany m.in. poprzez programy:

Program 1.5.2. „Usprawnienie systemu ciepłowniczego, elektroenergetycznego i gazowniczego”, w ramach którego będzie realizowana rozbudowa i modernizacja systemu ciepłowniczego, tak aby był on przyjazny dla środowiska, maksymalnie oszczędny oraz niezawodny. Zakres Projektu obejmuje również modernizację sieci – używane dzisiaj sieci będą wymieniane na rury nowszej generacji – preizolowane (zadanie 1.5.2.2. „Budowa i modernizacja sieci ciepłowniczych”). 

Pozostałe istotne dla ochrony środowiska dokumenty to „Polityka energetyczna miasta stołecznego Warszawy do roku 2020”, „Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta stołecznego Warszawy” oraz „Programy Ochrony Powietrza” dla aglomeracji warszawskiej.

Ww. programy ochrony powietrza określają planowane działania w celu osiągnięcia zamierzonej poprawy jakości powietrza w poszczególnych strefach. Jako jeden z kierunków działań niezbędnych do przywrócenia poziomów pyłu zawieszonego PM2,5, PM10 i dwutlenku azotu NO2 w powietrzu do poziomów dopuszczalnych Programy Ochrony Powietrza określają zmniejszenie strat przesyłu energii. 

Realizacja Projektu polegającego na budowie instalacji wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji będzie stanowiła działanie korzystne z punktu widzenia jakości powietrza na terenie strefy aglomeracja warszawskiej.

Cele Projektu są w pełni zgodne zarówno z celami działania 1.6 Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe i poddziałania 1.6.1 Źródła wysokosprawnej kogeneracji, jak i z celami całej osi priorytetowej I Zmniejszenie emisyjności gospodarki. Projekt dotyczy budowy nowych jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w technologii wysokosprawnej kogeneracji i przyczyni się do kompleksowej i skutecznej realizacji celów zrównoważonego gospodarowania zasobami, poprawy stanu środowiska, zwiększenia efektywności energetycznej oraz zapewnienia gospodarce bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię.